Blog jako archiwum wydarzeń i przestrzeń wymiany doświadczeń
Pomysł siedmiodniowego odosobnienia medytacyjnego w tradycji zen na scenie teatru w Kijowie, w czasie trwających ataków rakietowych, narodził się w mojej głowie jako rodzaj symbolicznego, mocnego działania duchowego i artystycznego. Pierwszy impuls dla zorganizowania odosobnienia w czasie trwającej inwazji Rosji na Ukrainę, przyszedł podczas odosobnienia z Shodo Harada Roshim, które miało miejsce w klasztorze Hokuozan Sogenji w styczniu 2023 r. Pojęcie tego wydarzenia wymaga głębokiego zrozumienia nie tylko tradycji zen, technik teatralnych i duchowych, ale także ówczesnego kontekstu społecznego.
Autentyczność zen. Mój nauczyciel naucza, że świecka praktyka zen nie ogranicza się do spokojnych klasztorów, ale jest praktyką codziennego życia, jest testowana w trudnych warunkach. Odosobnienie medytacyjne w czasie wojny jest ekstremalnym testem wytrwałości i spokoju ducha, co stanowiło wyraz autentyczności i głębokości praktyki zen wszystkich uczestników. Zen uczy odnajdywania wewnętrznego spokoju niezależnie od zewnętrznych okoliczności. To wydarzenie pokazywało, że nawet w obliczu wojny, możliwe jest utrzymanie wewnętrznej harmonii i równowagi.
Dokyo, Shinkai, Kakushin
Seigen, Vasily, Valta
Ciekawym aspektem był fakt, że inicjatywa bezwarunkowo podjęta została przez zenowskich "oldtimerów", Kurth'a Shinkai Hoelting oraz Dokyo Larry Zgolina, którzy mimo, że nie praktykują już regularnie z Roshim od wielu lat, postanowili podjąć wyzwanie uczestniczenia w tym wydarzeniu. Kolejną osoba, która dołączyła w ostatniej chwili był Dobiesław Kakushin Pałeczka, którego poznałem podczas sesshin w Paprotnie w Polsce, 3 dni przed wyjazdem do Kijowa. To właśnie oni wraz z uczestnikami z Ukrainy Vasily'm Grynevich'em oraz Valta Pashkovskim i 2 osobami ekipy teatru Dakh Andrii Palatynim oraz Sashkiem, stworzyli rdzeń tego nietypowego działania.
Spotkanie organizacyjne przed rozpoczęciem sesshin w Teatrze Dakh.
Dlaczego przestrzeń Teatru? Nie mając żadnych kontaktów w Kijowie, mój przyjaciel Janek Turkowski z Teatru Kana w Szczecinie, skontaktował mnie z Andrii Palatynim, który po zatwierdzeniu idei sesshin na scenie teatru przez dyrektora Vladyslava Troitskiego, pomógł mi w zdalnym przygotowaniu wydarzenia. Dakh Theater (ukr. Дах) w Kijowie to jeden z najbardziej znanych i cenionych niezależnych teatrów na Ukrainie. Został założony w 1994 roku przez wspomnianego wyżej Vladyslava, który jest zarówno jego dyrektorem artystycznym, jak i głównym reżyserem. Teatr jest znany z odważnych produkcji, które łączą różne formy artystyczne i często poruszają ważne tematy społeczne i polityczne. Projekty związane z teatrem, takie jak DakhaBrakha i Dakh Daughters, zdobyły międzynarodowe uznanie, przyczyniając się do rosnącej reputacji Dakh Theater jako centrum nowoczesnej kultury i sztuki. Teatr ten często angażuje się w tematy społeczne i polityczne, poruszając w swoich pracach aktualne wydarzenia i problemy. Dakh, poza tym odegrał on znaczącą rolę w czasie rewolucji na Majdanie w 2014 roku, wspierając ruch protestacyjny poprzez sztukę i performans.
Historia teatru jest nierozerwalnie związana z obrzędami religijnymi. W wielu kulturach, w tym greckiej, egipskiej, indyjskiej czy japońskiej, teatr wywodzi się z rytuałów religijnych. W starożytnej Grecji dramat powstał z obchodów ku czci Dionizosa, a w Japonii teatr Noh ma swoje korzenie w ceremoniach buddyjskich i shintoistycznych. Powrót obrzędu 7 dniowego sesshin zen na deski teatru współczesnego, jest kontynuacją tradycji wykorzystania elementów religijnych w sztuce scenicznej. Może to także stanowić formę dialogu między tradycją a nowoczesnością, eksplorując uniwersalne tematy duchowości, egzystencji i transcedencji. Tradycyjne praktyki duchowe mogą być wplecione w nowoczesne formy sztuki scenicznej, dzięki temu teatr może stać się mostem między różnymi kulturami i epokami, oferując widzom i uczestnikom nie tylko artystyczne doznania, ale również duchowe przeżycia.
Podczas tego wydarzenia pusta przestrzeń teatru stała się przestrzenią naszego umysłu, naszym domem, naszym schronieniem.
Pomysł sesshin w teatrze, umieszczenia spokojnego, kontemplacyjnego odosobnienia zen w środku strefy wojny oparty był na wytworzeniu silnego kontrastu, miał on poruszyć uczestnikami i widzami, zwrócić uwagę na absurdalność i brutalność tego konfliktu zbrojnego. Był to swoisty protest przeciwko wojnie, ukazujący moc medytacji i sztuki jako narzędzia pokojowego oporu. W tym kontekście, teatr stał się rzeczywistym miejscem, gdzie duchowość spotkała się z rzeczywistością wojny.
Enso umieszczone na ołtarzu z inskrypcją:
"Północ Południe Wschód Zachód całkowicie wolne"
Transmisja na żywo zaproponowana podczas całości trwania tego 7 dniowego "spektaklu", dała możliwość międzynarodowego zaangażowania. Live-streaming umożliwił dotarcie do globalnej publiczności i jej bezpośrednie uczestniczenie w wydarzeniu, co miało zwiększyć świadomość międzynarodową na temat sytuacji w Kijowie i jednoczyć ludzi we wspólnej kontemplacji pokoju dla solidarności i wsparcia walczącego narodu Ukraińskiego. W transmisjach podczas tygodnia trwania wydarzenia uczestniczyło codziennie od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, między innymi Daichi Priscilla Storandt Roshi z Sogenji oraz John Kabat-Zinn twóca ruchu Mindfulness. Wszystkim osobom, które wzięły bezpośredni udział jestem ogromnie wdzięczny. Live streaming publikowany był zarówna na kanale youtube ale i bezpośrednio przez profil FB Onedropzen Polska.
Codzienne zajęcia Chi-kung prowadzone przez Kurta Shinkai Hoeltinga.
Medytacja w czasie wojny jest potężnym symbolem duchowego oporu. Pokazuje, że duchowość i wewnętrzna siła, wewnętrzny spokój, mogą przetrwać nawet w najtrudniejszych warunkach. Regularne alerty dotyczące ataków pociskami hipersonicznymi, słyszane w nocy wybuchy, alarmy syren, stanowiły rzeczywiste poczucie zagrożenia. Nie było to wyimaginowane stawianie życia na linii, ale prawdziwe. Takie, z którym na co dzień żyją odprowadzając swoje dzieci do przedszkola, czy siedząc za biurkiem w pracy Ukraińcy. Nieustannie przez ostatnie 2 lata. Ludzie zachodu wygodnie siedzący w swoich Teslach, moja rodzina spożywająca wieczorny posiłek w domu w Szczecinie... nie są w stanie sobie tego wyobrazić. W tym kontekście czas w Teatrze Dakh, stanowił dla mnie prawdziwą refleksję nad znaczeniem pokoju i współczucia.
Seisetsu Genjō Zenji, będący jednym z mistrzów linii tradycji One Drop Zen, odegrał znaczącą rolę w zen podczas II wojny światowej, wspierając militarystyczne działania Japonii. Jego działalność w tym okresie była częścią szerszego kontekstu zaangażowania religii w militarystyczną propagandę. Po wojnie jego rola i nauki stały się przedmiotem krytycznej refleksji, co doprowadziło do zmian w interpretacji i praktyce zen, kładąc nacisk na wartości pokoju i współczucia. W tym kontekście nasza praktyka "zen na wojnie" była aktem służącym pokojowi, propagującym nieagresje i współczucie. Rodzajem oczyszczenia.
Yaza podczas nocnych ataków rakietami hipersonicznymi.
Czy jest coś takiego jak człowieczeństwo w obliczu wojny? Ten swoisty performance miał przypominać o odpowiedzialności za jego utrzymywanie, tak jak medytacja, jako forma duchowej praktyki nieustannie przypomina o wartości ludzkiego życia, każdego... życia i pokoju. Kierując naszą uwagę bezpośrednio na jedną energię życiową, którą wszyscy jesteśmy w tej jednej, każdej chwili.
Siedmiodniowa medytacja zen, na scenie teatru w Kijowie, transmitowany na żywo podczas ataków rakietowych, dziś jest dla mnie nie tylko wspomnieniem silnego i wielowymiarowego działania duchowego i artystycznego. Z perspektywy teatru, zen, duchowości, ten akt służył jako narzędzie protestu, źródło duchowej inspiracji i sposób na zjednoczenie ludzi w kontemplacji pokoju. Dla niektórych był to akt głupoty, dla niektórych akt niezrozumienia zen... dla mnie był on aktem odwagi, przypominającym o sile wewnętrznej i duchowej odporności w obliczu najtrudniejszych wyzwań. Odporności wykutej w wieloletniej praktyce zazen.
Ostatnia herbata przed powrotem do domu.
Tym tekstem chciałem jeszcze raz podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do zaistnienia tego wyjątkowego wydarzenia, a w szczególności Wam: Kurt, Kyo, Vasily, Valta, Dobek, Andrii, Sashko, Vlad oraz Chisan, John, Gosia, Gośka, Jurek, Dorota, Agnieszka, wszystkim, którzy uczestniczyli online, Roshiemu Shodo Haradzie za Teisho - komentarz do sutry Vimalakirtiego oraz Tobie Paulina za nieustanne wsparcie na wspólnej ścieżce życia.
Zapraszam do przesłuchania rozmowy kończącej odosobnienie:
Gassho.
Szymon Seigen Olbrychowski